Krew, jej składniki oraz produkty krwiopochodne wykorzystywane są w różnych dziedzinach medycyny. Proces pozyskiwania osocza bogatego w płytki krwi i opracowanie metod jego wykorzystania w medycynie estetycznej otworzył zupełnie nowe możliwości skutecznej rewitalizacji skóry oraz profilaktyki jej starzenia się.
Skóra wraz z wiekiem traci swoją elastyczność, a na jej powierzchni pojawiają się zmarszczki. To niepożądane zjawisko ma bezpośredni związek z utratą kwasu hialuronowego oraz obniżoną aktywnością fibroblastów i spadkiem ilości produkowanych przez nie białek – kolagenu i elastyny.
Celem znacznej części zabiegów medycyny estetycznej jest poprawa wyglądu i stanu skóry – jej rewitalizacja, wygładzenie, uzyskanie jednolitego kolorytu, poprawa elastyczności, struktury, napięcia i gęstości. Skutecznie możemy to osiągnąć jedynie poprzez stymulację fibroblastów.
Osocze bogatopłytkowe (ang. Platelet Rich Plasma – PRP) jest bardzo często wykorzystywane w medycynie estetycznej. Posiada udowodnione właściwości korzystnej biostymulacji fibroblastów do produkcji nowych włókien kolagenowych oraz tworzenia sieci nowych naczyń krwionośnych w skórze.
Osocze
Krew stanowi zawiesinę elementów komórkowych w roztworze, który nazywamy osoczem. Najważniejsze z nich to krwinki czerwone (erytrocyty), krwinki białe (leukocyty) oraz płytki krwi (trombocyty).
Osocze, inaczej plazma, stanowi ok. 55% objętości krwi. Jest to wodny roztwór białek, aminokwasów, elektrolitów, cukrów, witamin, tłuszczów i wielu innych substancji, przeważnie o niewielkiej masie cząsteczkowej.
Tak jak czerwone krwinki dostarczają komórkom naszego ciała tlen, tak osocze dostarcza niezbędne składniki odżywcze i usuwa z nich produkty przemiany materii.
Płytki krwi
Płytki krwi, czyli trombocyty, to najmniejsze komórki krwi. Są pozbawione jąder komórkowych, a ich liczba u zdrowych osób wynosi 150-450 tys. w 1 mm3.
Trombocyty stanowią tylko ok. 0,4% wszystkich elementów morfotycznych krwi, ale ich rola w organizmie jest nie do przecenienia. Biorą czynny udział w wielu ważnych procesach – krzepnięcia krwi, rozpuszczania skrzepów (fibrynolizy) oraz uszczelniania uszkodzonych naczyń krwionośnych. Co więcej, ich wewnętrzne ziarnistości są miejscem magazynowania wielu substancji biologicznie czynnych. Należą do nich m.in. tzw. płytkowe czynniki wzrostu odpowiedzialne za stymulację procesów regeneracji, gojenia i odbudowy uszkodzonych tkanek.
Płytkowe czynniki wzrostu
Płytkowe czynniki wzrostu to białka, które są składowane i uwalniane z wewnątrzpłytkowych ziarnistości na zewnątrz płytek. Należą do nich m.in.: płytkowy czynnik wzrostu (PDGF), transformujący czynnik wzrostu (TGF), czynnik wzrostu śródbłonka naczyń (VEGF), naskórkowy czynnik wzrostu (EGF), insulinopodobny czynnik wzrostu (IGF), oraz czynnik wzrostu fibroblastów (FGF).
Udowodniono, że czynniki wzrostu uwalniane z płytek krwi przyśpieszają dzielenie, rozwój i różnicowanie się komórek, stymulują komórki macierzyste oraz fibroblasty. Pobudzają tworzenie kolagenu i macierzy międzykomórkowej. Wpływają korzystnie na jakość połączeń międzykomórkowych oraz na tworzenie nowych naczyń krwionośnych i poprawę mikrokrążenia w tkankach. Czynniki wzrostu zawarte w trombocytach inicjują zatem i przyśpieszają procesy regeneracji i odbudowy tkanek, promując gojenie się i naturalne, ozdrowieńcze mechanizmy organizmu.
Głównym celem stosowania osocza bogatopłytkowego w medycynie estetycznej jest dostarczenie dodatkowej porcji zagęszczonych czynników wzrostu pochodzących z płytek do miejsc, które tego potrzebują i które chcemy poddać przebudowie, regeneracji i odmłodzeniu. W przypadku medycyny estetycznej miejscem tym jest skóra.
Osocze bogatopłytkowe
Osocze bogatopłytkowe to preparat krwiopochodny, otrzymywany z krwi żylnej pacjenta. Jest to koncentrat płytek krwi w stosunkowo niewielkiej objętości osocza. Poza tym zawiera również wszystkie wartościowe składniki osocza, w tym trzy ważne, z punktu widzenia regeneracji, białka – fibrynę, fibronektynę i witronektynę. Pełnią one również ważną rolę w procesie gojenia się i odnowy tkanek.
Im więcej tym lepiej
Niektórzy twierdzą, że za osocze bogatopłytkowe powinniśmy uważać każdy preparat, w którym stężenie trombocytów jest wyższe od wartości początkowej. Jednak zdecydowana większość prac naukowych opiera się na badaniu skuteczności działania koncentratów zawierających trombocyty w stężeniu min. 1 mln/mm3 lub większym.
Mniejsze stężenia płytek krwi i, co za tym idzie, czynników wzrostu, wydają się cechować znacznie mniejszą skutecznością. Tak więc osoczem bogatopłytkowym powinniśmy określać tylko takie osocze, w którym uzyskano stężenie trombocytów na poziomie minimum 1 mln na mm3 (3-4 razy wyższe w porównaniu do wartości początkowej występującej we krwi).
Bardzo ważna jest również objętość osocza, za pomocą którego wykonuje się zabieg. Przyjęto, że minimalną ilością jest 5 ml preparatu na każdą okolicę – włosy, twarz, szyję, dekolt, grzbiety rąk. Zbyt mała ilość, pomimo odpowiedniego stężenia, może nie zapewniać wystarczającej liczby płytek i czynników wzrostu potrzebnych do optymalnego działania.
Wysoka skuteczność
Osocze jest znane i wykorzystywane w wielu dziedzinach medycyny od ponad 30 lat, a jego skuteczność jest bardzo dobrze udokumentowana.
Większość prac naukowych dotyczących osocza pochodzi z takich dziedzin jak ortopedia, medycyna sportowa, chirurgia rekonstrukcyjna oraz stomatologia. W ortopedii wykorzystuje się je m.in. w celu przyspieszenia naprawy chrząstek stawowych, regeneracji ścięgien oraz stymulacji tworzenia się tkanki kostnej.
Przez długi czas osocze stosowano wyłącznie w lecznictwie zamkniętym dla pacjentów hospitalizowanych. Powodem tego były trudności w jego pozyskaniu. Proces ten obecnie udoskonalono i znacznie uproszczono. Może ono być skutecznie przygotowywane nie tylko w warunkach szpitalnych, ale i ambulatoryjnych. Oczywiście jest to możliwe tylko przy spełnieniu określonych wymogów dotyczących sterylności i realizacji standardówi wykorzystywanej metody.
Różne systemy preparowania
Do pozyskiwania osocza bogatopłytkowego wykorzystuje się najczęściej gotowe zestawy. Powinny one umożliwiać uzyskanie przynajmniej 5 ml osocza zawierającego co najmniej 1 mln trombocytów w 1 mm3. Jeżeli otrzymane osocze zawiera mniejsze stężenie płytek należy dążyć do preparowania jego większej ilości, aby zapewnić jak największą podaż czynników wzrostu.
Niektórzy lekarze pozyskują osocze przy użyciu zestawów, które pozwalają na obróbkę stosunkowo dużych ilości krwi (40 – 540 ml) oraz pozyskiwanie dużych ilości osocza o wysokim stopniu zagęszczenia płytek (od 4 do 18x). Do takich zestawów należą m.in. system Angel (maksymalna ilość przetwarzanej krwi przy użyciu jednego zestawu – 540 ml; maksymalny stopień zagęszczenia płytek – 18 razy!), Magellan, GPS III, czy Proteal.
Inni preferują zestawy probówkowe – np. Mesologic (bez żelu separującego) czy Regeneris (z żelem separującym) – m.in. ze względu na niższe koszty i większą łatwość pobierania krwi. W probówkach przetwarza się wówczas znacznie mniej materiału (10-20 ml), chociaż nie musi to być regułą. Do zabiegu można wykorzystać nawet 5-10 probówek (50-100 ml krwi), a ograniczeniem jest tutaj wyłącznie cena.
Zestawy probówkowe zapewniają koncentrację płytek na poziomie 1,5-2x. Możliwe jest uzyskanie większych stężeń (3-4x) przy odpowiednich parametrach wirowania lub zastosowaniu metody podwójnego wirowania.
Jak przygotowujemy osocze
Przygotowanie osocza bogatopłytkowego rozpoczyna się od pobrania krwi od pacjenta bezpośrednio przed zabiegiem. Cała procedura przypomina procedurę pobrania krwi do badań, ale pacjent nie musi być na czczo.
Ilość pobieranej krwi zależy od ilości osocza, które chcemy otrzymać oraz od stosowanej metody jego zagęszczania. Krew pobiera się do probówek lub strzykawek zawierających tzw. antykoagulant – po to, aby nie doszło do jej skrzepnięcia.
Niezależnie od rodzaju zastosowanej metody, celem procedury otrzymywania osocza bogatopłytkowego jest zawsze uzyskanie w nim wyższej liczby trombocytów niż we krwi pacjenta. W tym celu probówki lub pojemniki z krwią poddaje się wirowaniu. Pozwala to na oddzielenie osocza i płytek krwi od znacznie cięższych elementów morfotycznych, takich jak np. krwinki czerwone.
Preparat prawidłowo pozyskanego osocza bogatopłytkowego pozostaje stabilny i sterylny przez 8 godzin, ale najlepiej użyć go od razu. Osocza nie można zamrażać, przed każdym zabiegiem trzeba je przygotowywać na nowo.
Jak wygląda podawanie osocza
Osocze wstrzykuje się do skóry z zastosowaniem techniki mezoterapii igłowej lub liniowo, wzdłuż zmarszczek i fałdów skóry.
Technika mezoterapii igłowej polega na wstrzykiwaniu preparatu bardzo płytko, śródskórnie – w formie mikrodepozytów,. Wstrzykiwane osocze powinno docierać do skóry (nie podskórnie!), gdyż tam znajdują się mezenchymalne komórki macierzyste oraz fibroblasty, które poddajemy stymulacji.
Osocze możemy wykorzystywać w różnych okolicach ciała – wszędzie tam gdzie chcemy uzyskać poprawę jakości, gęstości, odżywienia i odmłodzenia skóry. Najczęściej ostrzykuje się twarz, szyję, dekolt oraz grzbiety rąk. Można nim też niwelować blizny i rozstępy.
Preparat stosuje się również w przypadku łysienia, choć trzeba pamiętać, że technika mezoterapii skóry owłosionej głowy jest nieco inna – osocze wstrzykuje się podskórnie w postaci stosunkowo dużych depozytów. Ma on korzystny wpływ na funkcje brodawek i mieszków włosowych oraz promuje wzrost włosów. Zabiegi z jego użyciem powodują zahamowanie wypadania włosów oraz zwiększenie ich gęstości, grubości oraz długości.
Podawanie osocza bogatopłytkowego sprawdza się również jako terapia uzupełniająca np. po zabiegach laserowych lub radiofrekwencji mikroigłowej. Natomiast wykorzystywanie go w zabiegach mezoterapii bezigłowej lub w postaci masek nakładanych powierzchownie, nie wydaje się przynosić dobrych efektów.
Mezoterapię osoczem bogatopłytkowym należy wykonywać w serii – z reguły zaleca się stosowanie 3-4 zabiegów, w odstępach co 2-4 tygodnie. W przypadku blizn, rozstępów i utraty włosów zalecamy więcej zabiegów. Ich liczbę i odstępy czasowe lekarz ustala indywidualnie w trakcie konsultacji.
Bezpieczeństwo
Osocze bogatopłytkowe to preparat autologiczny, czyli własny. Wiąże się z tym jego ogromna zaleta – stosowanie nie niesie ze sobą ryzyka reakcji uczuleniowych, a zabieg jest bardzo bezpieczny. Preparaty autologiczne są bowiem w 100% biokompatybilne i neutralne immunologicznie.
Po podaniu pojawiają się miejscowe objawy związane z iniekcją, takie jak zaczerwienienie, bolesność i delikatny obrzęk. Są to jednak zjawiska szybko przemijające i niegroźne.
Dla kogo zabieg
Zabieg polecany jest wszystkim osobom, które dostrzegają u siebie oznaki starzenia się skóry. Warto się na niego zdecydować szczególnie wtedy, gdy skóra staje się wiotka, sucha, zmęczona i pozbawiona elastyczności.
Duże korzyści z osocza bogatopłytkowego odniosą także osoby, które skarżą się na utratę włosów, rozstępy lub blizny potrądzikowe.
Efekty
Efektem zastosowania serii zabiegów z wykorzystaniem osocza bogatopłytkowego jest poprawa elastyczności, struktury, napięcia i gęstości skóry, wygładzenie zmarszczek i fałdów oraz odmłodzenie i ujednolicenie kolorytu skóry. Staje się ona lepiej ukrwiona, a procesy odnowy przebiegają znacznie szybciej. W efekcie jest gładsza i wyraźnie młodsza. Wygładzają się drobne zmarszczki, a twarz nabiera blasku.
W przypadku leczenia nadmiernego wypadania włosów regeneracja i stymulacja komórek skóry powoduje odrost większej ilości mocniejszych włosów. Zabieg sprawdza się zarówno u kobiet, jak również u mężczyzn, we wczesnej fazie łysienia.
Przeciwwskazania
Chociaż zabieg z wykorzystaniem osocza bogatopłytkowego jest bardzo bezpieczny, to jednak istnieją pewne przeciwwskazaniami. Należą do nich: ciąża, laktacja (karmienie piersią), choroba nowotworowa, ostre zakażenia wirusowe, zakażenie wirusem HIV, przewlekłe choroby wątroby, choroby autoimmunologiczne, stosowanie leków immunosupresyjnych, zaburzenia krzepliwości krwi oraz przyjmowanie leków, które wydłużają czas krwawienia (leki przeciwzakrzepowe).
Terapia regeneracyjna z wykorzystaniem osocza bogatopłytkowego jest nowoczesną i bezpieczną procedurą przeciwstarzeniową, która wykorzystuje własne zasoby organizmu do skutecznej odbudowy i rewitalizacji skóry.
Dr Przemysław Styczeń
lekarz medycyny estetycznej,
absolwent Podyplomowej Szkoły
Medycyny Estetycznej PTL,
członek PTMEiAA.
Autor wielu artykułów prasowych
z zakresu medycyny estetycznej,
Ekspert na profilu Facebook
„Piękno przez cały rok”.
www.facebook.com/DrStyczen
www.drstyczen.pl
www.mezoterapia.pl
