Lek. Anna Bonder-Nowicka

Ogólnoświatowa akcja skupiająca się na problemach zdrowotnych mężczyzn rozpoczęła się w 2004 roku w Australii pod nazwą Movember. Odbywa się co roku w listopadzie i polega na promowaniu postaw prozdrowotnych i działań profilaktycznych mających na celu wczesne wykrycie nowotworów męskich narządów płciowych (raka prostaty, raka jądra i raka prącia). Uczestniczący w akcji - jako znak rozpoznawczy – zapuszczają wąsy. Stąd nazwa akcji - Movember (ang. Moustache – wąsy i November – listopad).

Czas na konsultację

Nie bez powodu akcja skupia się na męskim zdrowiu. Mężczyźni w dużo mniejszym niż kobiety stopniu zwracają uwagę na niepokojące objawy, a w razie ich zauważenia często odwlekają moment poszukiwania pomocy w obawie przed etykietą „słabeusza” lub hipochondryka.
W ramach akcji na całym świecie organizowane są kampanie uświadamiające w mediach tradycyjnych i społecznościowych oraz badania przesiewowe, które odbywają się również w tak nietypowych miejscach jak biura czy centra handlowe. Mężczyźni zachęcani są do poddania się nieinwazyjnym badaniom (USG moszny, prostaty), wykonania badań przesiewowych (np. oznaczenie PSA), a przede wszystkim - do skonsultowania się z urologiem.
Podczas konsultacji możliwa jest ogólna ocena stanu zdrowia pacjenta, oszacowanie ryzyka związanego z występowaniem nowotworów w jego rodzinie oraz badanie fizykalne, z oceną prostaty w badaniu przezodbytniczym włącznie. Konsultacja profilaktyczna to również niepowtarzalna okazja do rozmowy na temat seksualności, rozwianie mitów i przesądów wynikających z niewiedzy lub nieświadomości oraz przeciwdziałanie ryzykownym zachowaniom seksualnym.

Rak jądra – wczesne rozpoznanie

Rak jądra to najczęściej występujący nowotwór w grupie młodych mężczyzn. Rozpoznanie zagrażającej życiu choroby zatrzymuje ich często wpół kroku, kiedy stoją u progu dorosłego życia, robią plany na przyszłość i absolutnie nie biorą pod uwagę tego, że cokolwiek mogłoby im stanąć na przeszkodzie. Na szczęście u znacznej większości tych, u których zdiagnozowano raka jąder, chorobę uda się szybko opanować, a kluczem do pomyślnego leczenia jest wczesne rozpoznanie.
Najmniejsze, a zarazem najlepiej rokujące zmiany struktury, można wykryć w prostym samodzielnym badaniu: delikatnym uciskaniu palcami całej powierzchni jąder, najlepiej po rozluźnieniu moszny w ciepłej kąpieli. Każda zmiana objętości i kształtu, pojawienie się guzka lub tkliwości powinna skłonić do pilnej wizyty u lekarza.
Najbardziej narażeni są ci, którzy byli operowani z powodu niezstąpienia jąder w dzieciństwie oraz ci, których ojcowie lub bracia (lub oni sami) wcześniej cierpieli z powodu tego nowotworu.
Leczenie rozpoczyna się od usunięcia jądra. Zależnie od stopnia zaawansowania choroby lub rodzaju nowotworu może okazać się konieczne zastosowanie terapii uzupełniającej, takiej jak chemio- i/lub radioterapia. Co ważne – terapia nie wpływa na jakość życia seksualnego ani możliwość posiadania dzieci – zdrowe jądro w zupełności wystarcza dla zapewnienia prawidłowej funkcji hormonalnej i reprodukcyjnej. Ale nawet w przypadku zaawansowanego leczenia, trwale uszkadzającego spermatocyty, możliwe jest wcześniejsze zabezpieczenie nasienia, a tym samym możliwości cieszenia się z ojcostwa.

Rak prostaty – ryzyko rośnie z wiekiem

Rak prostaty to drugi najczęściej występujący nowotwór u mężczyzn. Choć ryzyko zachorowania rośnie z wiekiem, nie jest to choroba wyłącznie starych mężczyzn. Podobnie jak w przypadku innych nowotworów „wczesne wykrycie ratuje życie”, co sprawia, że akcje profilaktyczne mają kolosalne znaczenie.
Tym bardziej, że na wczesnym etapie rak prostaty nie daje żadnych objawów i może być wykryty tylko w bezpośrednim badaniu. Jeśli pojawiają się jakieś objawy, to najczęściej mają one postać trudności w oddawaniu moczu (częstomocz, wstawanie w nocy do toalety, słaby i przerywany strumień moczu), lub zaburzeń seksualnych (zaburzenia erekcji, bolesne wytryski, krew w nasieniu).
Postawienie diagnozy raka prostaty otwiera drogę dla zróżnicowanych form leczenia, takich jak aktywny nadzór (wiele rodzajów raka prostaty rozwija się tak wolno, że nie wymaga żadnego leczenia), leczenie operacyjne, radioterapia, leczenie hormonalne i chemioterapia – zależnie od rodzaju, stopnia zaawansowania nowotworu oraz wieku i kondycji pacjenta.

Więcej na temat chorób przenoszonych drogą płciową, zakażeń narządów intymnych i raka prącia - czytaj tutaj.

Stres który zabija

Oprócz dbałości o zdrowie fizyczne taka akcja jak Movember pozwala również rzucić choć trochę światła na wstydliwie skrywane problemy natury psychicznej.
Statystyki pokazują, że to kobiety częściej cierpią z powodu zaburzeń lękowych i depresji. Jeśli jednak weźmiemy pod uwagę trudności w rozpoznawaniu własnych emocji oraz głęboko zakorzeniony lęk przed okazaniem słabości i szukaniem pomocy, to zupełnie innego znaczenia nabiera częstsze występowanie u mężczyzn uzależnień, zaburzeń osobowości z zachowaniami antyspołecznymi i ryzykownymi, czterokrotnie większe ryzyko popełnienia samobójstwa oraz krótsza przewidywana długość życia.
Współczesny mężczyzna, skupiony na rywalizacji i dążeniu do władzy, ograniczający emocjonalność i bliskość zarówno z partnerką, jak i – co ważne – z innymi mężczyznami, będący w ciągłym konflikcie pomiędzy pracą a rodziną i własnymi potrzebami, żyje w permanentnym stresie, który szybko go wypala.
Pogarszająca się kondycja psychiczna nie skłania jednak mężczyzn do szukania pomocy. Długo utrzymują iluzję, że poradzą sobie sami. W pewnym momencie jednak nawarstwione problemy wpływają na wszystkie obszary ich życia i praktycznie je paraliżują.
Badania pokazują że aż 96% pacjentów zostało namówionych do leczenia przez innych (największy wpływ mają tutaj życiowe partnerki i pracownicy systemu opieki zdrowotnej), a 37% z nich nigdy samodzielnie nie zgłosiłoby się po pomoc. Dlatego warto głośno mówić o coraz powszechniejszych zagrożeniach, namawiać do przełamywania tabu i wspólnej troski o długie, zdrowe życie.

Proste zasady – zdrowe życie
Podstawowe założenia akcji Movember są proste, ale mogą mieć ogromny wpływ na funkcjonowanie i zdrowie mężczyzny:
• spędzaj czas z bliskimi ludźmi, po prostu bądź bliżej - przyjaciele są ważni, a czas spędzony z nimi cenny;
• częściej rozmawiaj o intymnych problemach – nie musisz być ekspertem, ale twój czas i uwaga mogą komuś uratować życie;
• nie wstydź się pytać i poszukiwać odpowiedzi na pytania, które zaczynają cię nurtować, choćby dotyczyły najbardziej intymnych spraw;
• odwiedzaj lekarza i oznacz PSA po 50. roku życia, lub wcześniej, jeśli jesteś w grupie ryzyka - gdy twój ojciec lub brat chorowali na raka prostaty;
• regularnie wykonuj samodzielne badanie jąder, dobrze je poznaj i ruszaj do lekarza jeśli stwierdzisz jakąkolwiek nieprawidłowość;
• dodaj aktywności swojemu życiu, więcej się ruszaj, rób częściej to, co sprawia ci przyjemność.

Źródło: Uroda i Medycyna 24

Lek. Anna Bonder-Nowicka - absolwentka AM w Warszawie, specjalista urologii, ukończyła też studia podyplomowe w zakresie seksuologii klinicznej. Członek Polskiego Towarzystwa Urologicznego i European Association of Urology.