Dr n. med. Piotr Niedziałkowski

Z roku na rok wzrasta liczba pacjentów korzystających z zabiegów medycyny estetycznej. Coraz częściej oferują je osoby, którym obca jest anatomia, fizjologia, patofizjologia, symptomatologia, klinika oraz farmakologia. Czasem bawią się one w lekarza, a biały ubiór sprawia, że pacjenci dążący do lepszego wyglądu ulegają temu złudzeniu.
Jednak nawet klasyczna medycyna estetyczna, praktykowana przez lekarzy, zajmująca się zabiegami poprawiającymi wygląd ciała, coraz częściej nie wystarcza, by zadowalająco odpowiedzieć na potrzeby pacjentów. Czy mniejsza ilość zmarszczek to klucz do dobrego samopoczucia i pełnej atrakcyjności? Otóż nie!
Świadomi pacjenci domagają się dzisiaj więcej - poprawy stanu zdrowia i profilaktyki w zakresie całego organizmu. Oczekują holistycznego podejścia do rewitalizacji, najlepiej w tym samym gabinecie. Tu z pomocą przychodzi medycyna zajmująca się procesami starzenia i metodami jego zapobiegania.

Zdrowy wygląd do czasu

Życie człowieka przebiega w sposób dość przewidywalny populacyjnie. Część z nas zachoruje na choroby onkologiczne, część na powikłania miażdżycy, u jeszcze innych pojawią się choroby autoimmunologiczne, a u większości - problemy ze stawami lub inne dolegliwości aparatu ruchu. Tylko niewielki procent z nas dotrwa w jako takim zdrowiu do końca swoich dni. Ale i ci, patrząc w lustro, będą z niesmakiem obserwować zmiany zachodzące w ciele i zastanawiać się, czy można je jakoś opóźnić.
Bo, czy podniesienie kilkoma mililitrami kwasu hialuronowego policzków rzeczywiście nas odmładza, czy tylko zmienia wygląd? A jeśli nie odmładza naprawdę, to czy możemy to zrobić skuteczniej?

Od czego zależy zdrowie?

To, czy będziemy częstymi klientami aptek i szpitali zależy od kilku czynników. Należą do nich czynniki genetyczne oraz środowiskowe. Żeby nie było za łatwo, wszystkie one przenikają się wzajemnie i są ze sobą nierozerwalnie połączone.
Czynniki genetyczne otrzymujemy od naszych rodziców, ale pamiętajmy, że jest tam zapisana informacja pochodząca od wielu pokoleń naszych przodków. Ich ekspresja zależy od tego czy dany gen jest dość silny, żeby się uaktywnić. Niektóre zewnętrzne czynniki szkodliwe mogą ten proces wspierać.
Ogromną rolę w nadzorze nad równowagą zdrowotną w organizmie pełni nasz układ odpornościowy, składający się z wielu komórek, które wytwarzają jeszcze więcej czynników modulujących, odpowiedzialnych za wzajemną komunikację i efekty działania. Stan naszego zdrowia zależy więc w dużej mierze od tego jak żyjemy i jak sprawny jest nasz układ odpornościowy. Do tego dochodzą czynniki genetyczne, które mogą, ale nie muszą się ujawnić.

A od czego zależy stan skóry?

Od takich samych czynników jak zdrowie całego organizmu. Nie może być inaczej, bo są to układy nierozerwalnie powiązane. Większość zabiegów estetycznych przeprowadzonych w chorym organizmie zadowoli pacjenta tylko na chwilę. To przecież logiczne - nie musimy być lekarzami, żeby ocenić po twarzy, czy dana osoba jest przemęczona i schorowana, czy wygląda zdrowo i emanuje wigorem.
Czy więc chorzy pacjenci powinni korzystać z zabiegów medycyny estetycznej? Moim zdaniem tak, ale pod warunkiem, że nie będzie to tylko sam zabieg estetyczny, ale szereg zaleceń poprawiających ogólny stan zdrowia. Osobą oceniającą ten stan i wykonującą zabieg musi być lekarz, lub – w uzasadnionych przypadkach - zespół lekarzy, z odpowiednim doświadczeniem w zakresie procesów starzenia się organizmu.

Wewnętrzna równowaga

Organizm to wspaniały system, którego sprawne działanie zależy od utrzymywania wewnętrznej równowagi. Wszelkie zaburzenia tego stanu, wcześniej czy później, znajdą swój wyraz w problemach zdrowotnych oraz w jakości skóry.
Początkowo proces ten dotyczy zmian na poziomie dla człowieka nieodczuwalnym (komórkowym), z biegiem lat zaburzenie obejmuje większy obszar i pojawia się w postaci różnych dolegliwości, które na skórze emanują się w postaci zmarszczek, przebarwień czy stanów zapalnych. Najczęściej dopiero wtedy udajemy się do gabinetu medycyny estetycznej chcąc zaradzić zewnętrznym objawom. A, chcąc osiągnąć rzeczywisty efekt, zacząć trzeba od dokładnych badań i zdiagnozowania przyczyny problemu.

Nowoczesna medycyna

Współczesna medycyna daje człowiekowi możliwość wglądu w jego ciało i sposób funkcjonowania całego systemu. Mamy dobrze rozwinięty proces obrazowania oraz możliwość pomiaru wielu parametrów oceniających stan naszego organizmu. Możemy bardzo dokładnie ocenić strukturę wszystkich narządów i ich funkcjonowanie. A co za tym idzie – podejmować działania prewencyjne.
Niestety, nowoczesna medycyna nie jest dostępna dla wszystkich. Najczęściej dzieje się tak z powodu niewiedzy lub braku funduszy. Gdyby jednak policzyć koszty wieloletniego leczenia chorób przewlekłych i związanego z tym ograniczenia naszej aktywności, oszczędności wynikające z podjętych w porę działań diagnostycznych i profilaktycznych wydają się być ogromne.

Co wiemy?

Dostępne metody diagnostyczne dają możliwość analizy stanu organizmu już na poziomie zaburzeń komórkowych, które rzutują na funkcjonowanie całych organów i systemów. Możemy dzisiaj ocenić:
• stan odżywienia komórek
• parametry wpływające na budowę błon komórkowych
• stan ochrony przeciwrodnikowej
• stan układu immunologicznego
• aktywność hormonów i neuroprzekaźników
• stan flory układu pokarmowego
• stężenie mikroelementów i witamin
• ryzyko chorób cywilizacyjnych i wiele innych czynników.
Zaletą tej diagnostyki jest uzyskanie informacji na temat parametrów, które regulują wewnętrzną równowagę zdrowotną, czyli homeostazę, a te niewątpliwie wpływają na stan skóry.

Profilaktyczny Bilans Biologiczny

Od kilku lat prowadzone są na świecie, również w Polsce, szczegółowe bilanse biologiczne (ocena stanu biologicznego organizmu), dzięki którym możemy określić stan funkcjonalny naszego ciała.
Bilanse biologiczne wykonywane są, podobnie jak badania standardowe, z krwi, moczu, kału, śliny. Wykorzystuje się je w celu oceny ryzyka wystąpienia dysfunkcji poszczególnych układów, na podstawie parametrów pozwalających określić, między innymi, zaburzenia równowagi układu immunologicznego, subkliniczne stany zapalne, niedobory i nadmiar poszczególnych mikroelementów i witamin, zaburzenia na poziomie obrony antyoksydacyjnej, itp., które są korelowane, zgodnie z najnowszymi badaniami naukowymi, do podwyższonego ryzyka względnego zachorowania.
Tak więc parametry te odnoszą się do stanu zdrowia pacjenta, a ich zaburzenie może sprzyjać wystąpieniu chorób, które ujawnią się dopiero za kilka lub kilkanaście lat. Jeżeli zatem odpowiednio wcześniej skorygujemy te parametry, znacznie zmniejszymy ryzyko pojawienia się choroby, a także opóźnimy procesy starzenia.
Korzyści zdrowotne takich działań są nie do przecenienia. Wartością dodaną jest to, że zabiegi estetyczne wykonywane u pacjenta „prowadzonego” w oparciu o Profilaktyczny Bilans Biologiczny dają niesamowite efekty.
Niestety, wciąż niewielu lekarzy zajmuje się tego rodzaju diagnostyką.

Etapy poszukiwania przyczyn

Pierwszym i najważniejszym etapem jest rozmowa z pacjentem oraz szczegółowe badanie lekarskie. Kolejny krok to ocena struktury i funkcji poszczególnych układów organizmu na podstawie badań obrazowych i laboratoryjnych, w szczególności tych, których dotyczą zgłaszane dolegliwości.
Poniżej przykładowa propozycja badań:
• MRI głowy z uwidocznieniem naczyń
• RTG klatki piersiowej
• Echokardiogram serca
• USG gruczołu tarczowego
• USG jamy brzusznej
• USG ginekologiczne
• USG piersi
• Doppler naczyń kończyn dolnych
• Spirometria
• EKG
• Gastroskopia, kolonoskopia
• Cytologia
• Krew utajona w kale
• Badanie ogólne moczu
• Morfologia
• CRP
• AST, ALT, GGTP, bilirubina
• Glukoza na czczo
• Lipidogram
• TSH
• Homocysteina
• Kwas moczowy
• Mocznik, kreatynina
• Witamina D-25(OH)D
• Ferrytyna
• Żelazo
• Wapń
U większości pacjentów diagnostyka kończy się na powyższych etapach. Jeżeli wyniki są prawidłowe pacjent otrzymuje zalecenia zdrowego stylu życia i ponownej kontroli za jakiś czas.

Optymalny wybór

Wykonując zabiegi medycyny estetycznej nie osiągniemy długotrwałych i spektakularnych efektów bez indywidualnie dobranej terapii przeciwstarzeniowej, przywracającej równowagę wszystkich systemów. Pewnego dnia te zabiegi przestaną działać lub pojawią się po nich powikłania. Regeneracja wymaga sprawnego działania całego organizmu.
Do niedawna zachwycaliśmy się spektakularnymi efektami zabiegów medycyny estetycznej. Dzisiaj wkraczamy w erę estetyki medycznej, czyli dbania o wygląd całego organizmu - nie tylko skóry, ale i wnętrza. Bo jedno i drugie bez siebie nie może funkcjonować dobrze.


Dr n. med. Piotr Niedziałkowski – alergolog, lekarz medycyny estetycznej, Prezes Polskiego Towarzystwa Lekarzy Medycyny Estetycznej POLME, właściciel Centrum Estetyki Medycznej w Warszawie.
www.centrumestetykimedycznej.pl